Overview

The autobiography of historian John Davies, Bwlch-llan, one of the few people who may be described as a national treasure. This is a revealing volume about an exceptional Welshman who has made a substantial contribution to our knowledge and interest in our country's history, as author of A History of Wales and one of the editors of Encyclopaedia of Wales.

Full Product Details

9781847719850

Table of Contents

Reviews

Mae'r llyfr hwn yn fwrlwm o ddigwyddiadau cyffrous ac unigolion diddorol y daeth yr awdur ar eu traws drwy gydol oes sy'n llawn egni a diddordeb. Er mai yn y Rhondda y treuliodd John Davies ei flynyddoedd cynnar, symudodd y teulu i gefn gwlad sir Ceredigion yn haf 1945 ar l i'w fam sicrhau swydd fel prifathrawes Ysgol Gynradd Bwlch-llan, pentref gwledig tua tair milltir o Langeitho. Daeth yr enw hwnnw'n rhan o bersona John Davies byth ers hynny. Roedd y weithred o symud o dref ddiwydiannol fel Treorci, yng nghymoedd y Rhondda, yn sioc ddiwylliannol enfawr iddynt fel teulu. Yma cawn hanes y bachgen dawnus yn mynychu ysgol gynradd y pentref ac yna Ysgol y Sir, Tregaron, lle rhagorodd yn ei arholiadau i'r fath raddau fel y cafodd fynediad i Goleg Prifysgol Caerdydd ym 1956. Dywed wrthym iddo syrthio mewn cariad llenyddiaeth Saesneg tra oedd yn ddisgybl yn Nhregaron, ac yn wir aeth i Gaerdydd gyda'r bwriad o ddilyn cwrs gradd yn y pwnc. Ond siom a gafodd gyda'r cwrs Saesneg yn y brifysgol at ei gilydd, a rhoddodd ei fryd ar astudio ar gyfer gradd hanes. Mae'n ddigon gwylaidd i briodoli ei radd dosbarth cyntaf anghyffredin o ddisglair i'r dylanwad a gafodd yr Athro Stanley Chrimes ar yr arholwr allanol ar y pryd. Roedd y canlyniad yn ddigon i sicrhau ysgoloriaeth iddo i wneud gwaith ymchwil l-raddedig yng Ngholeg y Drindod, Caergrawnt. Dewisodd hanes teulu'r Butes, yn fwyaf arbennig eu rhan yn natblygiad dinas Caerdydd yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg, fel maes ei ymchwil. Roedd y pwnc arloesol hwn yn gryn her hyd yn oed i hanesydd anghyffredin o alluog ac ymroddedig, gan fod y ffynonellau craidd yn niferus dros ben ac ar wasgar mewn nifer o lyfrgelloedd ac archifdai gwahanol ar draws y wlad. Ond cyn iddo orffen ei draethawd PhD, roedd wedi'i benodi i swydd o fewn Adran Hanes Coleg Prifysgol Abertawe llu bu'r Athrawon Alun Davies a Glanmor Williams yn benaethiaid adran arno dros gyfnod o ddeng mlynedd. O fewn yr adran honno cafodd gwmni nifer o eneidiau hoff, cytn fel cydweithwyr dawnus a hynaws iddo, amryw ohonynt yn arbenigo ar hanes Cymru yn eu dysgu a'u hymchwil. Yn ystod y cyfnod hwn yn ogystal, daeth John Davies yn gyd-ysgrifennydd (gyda Tedi Millward) ar y mudiad blaengar newydd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg a ffurfiwyd ym 1962, ond bu'r pwysau gwaith o fewn yr adran yn gyfrifol am orfodi John i gefnu rhywfaint ar ei weithgarwch gwleidyddol. Nid oes modd o fewn adolygiad byr i nodi'n fanwl holl gamau niferus bywyd a gyrfa John Davies. Ond symudodd i Aberystwyth i dderbyn swydd fel darlithydd yn yr Adran Hanes Cymru ym 1973, lle arbenigodd yn bennaf ar hanes yr ugeinfed ganrif yng Nghymru. Bu to ar l to o fyfyrwyr yn gwerthfawrogi ei ddarlithiau a'i gwmni hynod gyfoethog yno am ddwy flynedd ar bymtheg hyd nes iddo benderfynu derbyn ymddeoliad cynnar ym 1990. Parhaodd fel warden Neuadd Pantycelyn tan 1992. Cyhoeddwyd ei magnum opus ar hanes Cymru gan Penguin ym 1990, a fersiwn Saesneg ohono ym 1993 camp arbennig iawn. Ar l ymddeol, bu'n hynod ddiwyd yn paratoi'r gyfrol drwchus Broadcasting and the BBC in Wales, (1994), a bu'n un o'r tm golygyddol a fu'n gyfrifol am baratoi a chyhoeddi Gwyddoniadur Cymru a'r Encyclopaedia of Wales, cyfrolau enfawr a welodd olau dydd yn 2008. Ceir hanes y cyfan o'r campau hyn o fewn yr atgofion yma. Felly hefyd hanes teithiau'r awdur dros y byd, cylch ei ffrindiau niferus, y cartrefi gwahanol y bu'n byw ynddynt, a hanes ei deulu. Ymfalchan fawr iawn, wrth reswm, yng nghampau ei bedwar plentyn a'i wyrion. Mae'n trafod yn agored y cwestiwn anodd o'i dueddiadau rhywiol, a'r effaith a gafodd hyn ar ei deulu agosaf a fu'n gefn iddo ar hyd y daith, o Dreorci ym 1938 i Gaerdydd yn 2014. Dyma wledd o ddarllen difyr, ac mae'r ffotograffau gwych o'r albwm teuluol yn cyfoethogi'r testun. Llyfr byr ydyw hwn 156 tudalen yn unig, phrint gweddol o fras. Teimlais wrth ddarllen fod hanesion a straeon pellach hynod o ddiddorol yn cuddio yn y cefndir. Nid oes gair drwg yma am neb yn wir, defnyddir yr ansoddeiriau 'hyfryd' ac 'annwyl' dro ar l tro i ddisgrifio unigolion, sefyllfaoedd a lleoedd a fu'n agos iawn at galon yr awdur hynaws a galluog hwn. J. Graham Jones Gellir defnyddio'r adolygiad hwn at bwrpas hybu, ond gofynnir i chi gynnwys y gydnabyddiaeth ganlynol: Adolygiad oddi ar www.gwales.com, trwy ganiatd Cyngor Llyfrau Cymru. It is possible to use this review for promotional purposes, but the following acknowledgment should be included: A review from www.gwales.com, with the permission of the Welsh Books Council. -- Cyngor Llyfrau Cymru

Author Information

Tab Content 6

Customer Reviews

Recent Reviews

Countries Available